Op dinsdag 13 december 2022 vond de tweede evaluatie plaats van de proefafsluiting van de Ziendeweg. Kort daarvoor waren de cijfers van de proefafsluiting gepubliceerd, die weer niet logisch leken. Zo staat er in de rapportage van DTV Consultants een overzicht van het aantal ongevallen op de Ziendeweg en op de omliggende wegen. Van de 33 ongevallen uit 2022 komt er echter maar 1 in de rapportage terug. Ook is er bij de metingen geen rekening gehouden met de vele wegafsluitingen in de regio (1, 2, 3, 4). Dat maakt de tellingen onbetrouwbaar.
Van de bijeenkomst is een artikel in het AD verschenen, met in de titel ‘Ben ik dan Ziende blind?’.
Naast de presentatie van DTV Consultants is er gesproken door:
- De vrienden van de Ziende.
- Vereniging tot Behoud van Natuurmonumenten.
- Een bewoner over aantal dierlijke slachtoffers Ziendeweg voor en na afsluiting
- Twee bewoners van de Lindenhovestraat
- De vereniging Eymbert, die opkomt voor een veilige en open Ziendeweg.
Tijdens de spreektijd van de vereniging Eymbert is de volgende Zienswijze voorgedragen:
Zienswijze Vereniging Eymbert – tijdelijke afsluiting Ziendeweg 13 december 2022
Inleiding
De Vereniging (en geen stichting) Eymbert (hierna: Eymbert) is speciaal opgericht om de belangen van bewoners in de dorpen die ernstig geraakt worden door de (al dan niet tijdelijke) afsluiting van de Ziendeweg te behartigen. Eymbert kent 253 leden en is door die leden gemachtigd ook in rechte op te treden tegen besluitvorming en alles wat daarmee samenhangt door de gemeente Alphen aan den Rijn. In die hoedanigheid voeren we vanavond hier ook het woord.
Eymbert vertegenwoordigt niet de gemeente Nieuwkoop – die behartigt zelf de ambtelijke en bestuurlijke belangen richting de gemeente Alpen aan den Rijn.
Formele positie
- Eymbert acht het van belang om duidelijkheid te krijgen over haar positie als belangenbehartiger m.b.t. de afsluiting van de Ziendeweg. Wordt Eymbert vanavond door de Gemeente Alphen aan den Rijn (hierna: GA) erkend als formele gesprekspartner namens haar leden? Die vraag is relevant omdat GA tijdens de eerste evaluatie aangeeft dat “Nieuwkoop wordt vertegenwoordigd door de stichting Eymbert” (zie p. 11 van de desbetreffende notulen, moet zijn Vereniging ) en in de beroepsprocedure die door Eymbert is aangespannen tegen GA wordt Eymbert niet erkend als belanghebbende (en ook niet als belangenbehartiger).
- Eymbert heeft tijdens de eerste evaluatie al aangegeven dat het vreemd is dat GA alleen de eigen bewoners uitnodigt voor deze tussentijdse evaluaties. Geen van de mensen die bezwaar hebben gemaakt tegen de afsluiting zijn in kennis gesteld van deze evaluatie. Eymbert stelt dit omdat niet alle inwoners die bezwaar hebben aangetekend, ook lid zijn van Eymbert. GA miskent daarmee de gerechtvaardigde democratische rechten van belanghebbenden om gehoord en betrokken te worden en te blijven bij de besluitvorming rondom de afsluiting van een belangrijke regionale gebiedsontsluitingsweg. GA tast door deze handelwijze de rechtspositie aan van deze belanghebbenden.
Eymbert merkt ook op dat het tweede evaluatierapport pas maandag morgen rond 10:20 uur is verstuurd aan Eymbert, met het verzoek om binnen 26 uur commentaar aan te leveren voor de bespreking van vanavond. Deze handelwijze wordt door Eymbert gepercipieerd als intimidatie en schoffering van een democratisch proces: anders denkenden in korte tijd overladen met belangrijke informatie en geen of amper de tijd bieden om tot een deugdelijke beoordeling te komen. De beperkt beschikbare tijd is ook de reden dat er geen presentatie is gemaakt.
(Stakeholder)onderzoek
Gebleken is dat GA bij aanvang van het proces om te komen tot afsluiting van de Ziendeweg zeer selectief te werk is gegaan bij het in beeld brengen van de standpunten van de mogelijke stakeholders. Eymbert is van mening dat belangrijke groepen belanghebbenden in het geheel niet zijn betrokken bij het vooronderzoek. Het gaat daarbij om weggebruikers die soms al decennialang gebruik maken van de Ziendeweg voor hun dagelijkse woon – en werkverkeer.
Dat bovendien gebleken is dat de vraagstellingen bij dat onderzoek dusdanig suggestief waren, dat de uitkomst van tevoren al min of meer vaststond. Dat Eymbert alsnog vragen heeft gesteld aan een ruimere kring van belanghebbenden en de uitkomsten daarvan gedeeld heeft met GA. Dat GA deze uitkomsten geheel negeert.
GA kan verweten worden bewust de open communicatie en inbreng van belanghebbenden bij de afsluiting van de Ziendeweg te frustreren. Dat GA ondanks oproepen om de communicatie te verbeteren en de kring van belanghebbenden niet slechts te beperken tot de direct aanwonenden van de Ziendeweg, dit bewust afhoudt.
In dat verband verwijst Eymbert bijvoorbeeld naar het advies van de Bezwarencommissie van GA om degenen die bezwaar hebben aangetekend tegen de tijdelijke afsluiting, wel als belanghebbenden aan te merken. Dat GA er echter voor kiest om jurisprudentie van de Raad van State onjuist te interpreteren en daarmee aangeeft geen enkele waarde te hechten aan zuivere en democratische besluitvorming. Eymbert komt hier bij de bespreking van de rapportage van DTV nader op terug.
Aanleiding afsluiting
De gemeente Alphen aan den Rijn (hierna: GA) is niet in staat om eenduidig en helder aan te geven wat de concrete aanleiding is van de (al dan niet tijdelijke) afsluiting van de Ziendeweg. Die vraag werd van avond ook weer gesteld. De ene keer gaat het om de (subjectieve) verkeersveiligheid van fietsers op de Ziendeweg en dan weer over de kwalificatie van de Ziendeweg als erftoegangsweg of gebiedsontsluitingsweg.
GA dient met juiste en actuele cijfers objectief te onderbouwen waar het oordeel ‘verkeersonveilig’ op gebaseerd is. Vage subjectieve beoordeling volstaat niet. Volgens Eymbert is het aantal serieuze ongevallen op de Ziendeweg in de afgelopen 10 jaar op één hand te tellen.
Het besluit van GA om de Ziendeweg (bijna) geheel af te sluiten voor doorgaand autoverkeer voldoet daarmee niet aan de eisen van proportionaliteit en subsidiariteit. De maatregel is immers veel te ingrijpend gelet op het beperkte aantal ongevallen. Daarnaast zijn er andere, veiliger, opties mogelijk die veel minder ingrijpend zijn voor het doorgaande verkeer. Dat die alternatieve oplossingen mogelijk meer kosten met zich meebrengen voor GA is daarbij geen steekhoudend argument. Bovendien heeft de gemeente Nieuwkoop, waarmee GA beweerdelijk goed en constructief ambtelijk – en bestuurlijk overleg voert in deze kwestie, een duidelijke voorkeur uitgesproken voor het aanleggen van een vrij liggend fietspad. Ook zijn door meerdere partijen, waaronder Eymbert, andere alternatieve oplossingen aangedragen die voldoen aan de vereiste subsidiariteit. In het onderzoeksrapport Roelofs, publicatiedatum 27 oktober 2017, m.b.t. onderzoek naar vracht – en landbouwverkeer in de regio, wordt ook al het advies gegeven om voor het fietsverkeer op de Ziendeweg een vrij liggend fietspad aan te leggen. Er worden zelfs enkele opties voorgesteld. GA heeft er bewust voor gekozen om jarenlang niets te doen, terwijl de gemeente Nieuwkoop wel een aantal suggesties ter harte heeft genomen, zoals reconstructie van de weg Achttienkavels.
Bij het onderzoek van de tijdelijke afsluiting wordt door DTV op geen enkele wijze aandacht besteed aan goed of betere oplossingen voor de verkeerssituatie op de Ziendeweg. Dat alleen daarom al de bevindingen van de proefafsluiting door DTV aangemerkt kunnen worden als belichting van slechts één facet van de vele mogelijkheden die onderzocht moeten worden en dat er daarom slechts zeer beperkte waarde aan de uitkomsten van dat onderzoek toegekend moet worden.
Wat ook geheel buiten beeld blijft, is het effect van het landbouwverkeer op de al dan niet subjectieve verkeersveiligheidsbeleving, niet alleen van fietsers maar zeker ook van automobilisten. Het landbouwverkeer kan ongestoord, met vaak te hoge snelheid, te hoge asdruk en met te brede voertuigen de Ziendeweg onveilig houden. GA kiest er ook voor om in de driehoek met justitie en politie daar geen aandacht aan te besteden. Duidelijk is gemaakt dat er niet of amper wordt gehandhaafd op de Ziendeweg.
Concept – rapport DTV Consultants, versie d.d. 9 december 2022
Eymbert heeft onvoldoende tijd gekregen van GA om tot een goed en afgewogen reactie te komen. Onderstaand volgen de eerste voorlopige bevindingen.
p.5, 1.1 Aanleiding
Deze is erg suggestief en zet het frame neer dat de Ziendeweg een fietsroute is waarop ook hinderlijk autoverkeer voorkomt. Bovendien wordt gemeld dat het de enige fietsverbinding is tussen Zwammerdam en Nieuwkoop – het geheel vrij liggende Meijepad wordt helemaal niet vermeld. Er worden alleen aantallen motorvoertuigen genoemd terwijl gemakshalve het aantal fietsers niet wordt genoemd.
Wat veel kwalijker is, is dat DTV geen andere oplossingen heeft onderzocht om aan de vermeende subjectieve verkeersonveiligheid van fietsers tegemoet te komen. Dat is een bewuste politieke keuze van GA om de opdracht aan DTV zeer beperkt te houden. DTV gaat wel mee in het “framen” van het onderzoek en werkt daarmee mee aan de gewenste uitkomst van het onderzoek. “Wie betaalt, bepaalt”, is een gedachte die zich hier opdringt.
Uit eerdere onderzoeken zijn andere oplossingen voorgesteld en ook bewoners hebben bij diverse gelegenheden, behandeling voor de Commissie bezwaarschriften van GA en eerste en tweede evaluatieonderzoek tijdelijke afsluiting door DTV, nadere voorstellen gedaan. GA kiest ervoor om daar geen gehoor aan te geven en voort te gaan op de ingeslagen weg, namelijk afsluiten van de Ziendeweg voor auto – en vrachtverkeer. Eymbert moet hier concluderen dat dit botweg een geld kwestie is voor GA.
p. 6, 1.2, Doel en aanpak van het onderzoek
Het onderzoek van DTV is alleen gericht op verkeersbewegingen en neemt géén van de andere gerechtvaardigde belangen mee, ondanks herhaalde oproepen daartoe:
- Sociaal – maatschappelijke gevolgen worden niet onderzocht;
- Economische effecten worden niet onderzocht; het gaat daarbij niet alleen om de belangen van ondernemers, maar ook om de extra kosten voor alle weggebruikers die nu moeten omrijden hetgeen extra tijd en kosten van hen vergt;
- Effecten op natuur en milieu worden niet meegenomen (doch zijn vanavond door andere insprekers naar voren gebracht);
- Kring van belanghebbenden bij de wegafsluiting wordt bewust klein gehouden, alleen de direct aanwonenden worden bij het onderzoek betrokken. De vele honderden automobilisten die dagelijks om moeten rijden, en waarvan er ruim 100 de moeite hebben genomen om bezwaar aan te tekenen tegen de wegafsluiting, worden op geen enkele wijze betrokken bij het onderzoek naar de effecten van de wegafsluiting;
- Mappinion, een applicatie van DTV waarin problemen met de wegafsluiting gemeld kunnen worden, is alleen aan een beperkte kring bekend gemaakt.
Kortom, de uitkomsten van het onderzoek kunnen slechts tot een door GA gewenste uitkomst leiden. Het gehele onderzoek van DTV is eenzijdig en onvolledig qua opzet en dient daarmee als een (waardeloos, en zeker) niet objectief document terzijde te worden gesteld.
p.7, 1.3 Leeswijzer
Hier wordt gemeld dat de meldingen van omwonenden worden meegenomen, dit geeft weer wat de reacties en ervaringen zijn uit de omgeving. Zie vorige opmerking; hiermee worden door DTV de belangen van alle andere bewoners in de regio volledig genegeerd. Aan het slot wordt gemeld dat er in hoofdstuk 5 een eindconclusie met een algemene beoordeling van de situatie over de gehele onderzoeksperiode volgt en er volgen aanbevelingen over het eventueel in stand houden van de proefafsluiting.
Dat is vreemd omdat de proefperiode nog niet is afgelopen en er nog een meetperiode zou moeten lopen c.q. volgen. Eerder is al opgemerkt dat de meetperiode bewust de maanden november tot en met maart buiten beschouwing laat; dan zijn er immers amper fietsers en doet zich het vermeende probleem op de Ziendeweg al helemaal niet voor. Het is bovendien de vraag of DTV aanbevelingen zou moeten doen over het al dan niet voortzetten van de proefafsluiting, omdat er geen vooraf bepaalde objectieve besliscriteria zijn vast gelegd.
Bovendien is afsluiten een politiek besluit en daarmee aan het college B&W van GA en niet aan een betaalde consultant.
Verdere inhoudelijke reactie:
- Aantal meetpunten is ondanks toezegging tijdens bespreking van de eerste evaluatie niet uitgebreid, bijv. voor Zuideinde (Nieuwkoop) en Uitweg (Noorden/Woerdense Verlaat).
- Tijdens de presentatie noemde DTV wel een 19 e meetpunt op de Uitweg, de gegevens (afkomstig van de provincie Zuid – Holland) zijn niet in het toegezonden rapport verwerkt. Extra meting en aan de oostzijde van het Zuid einde Nieuwkoop zijn niet uitgevoerd;
- Voor fietsers worden alleen aantallen gemeten, niet de tijdstippen waarop drukste intensiteit plaatsvindt. Dat is relevant voor het eventueel ophouden van de Ziendeweg tijdens de spits;
- Waarom wordt het auto – en vrachtverkeer dat nu via de Kortsteekterweg moet omrijden niet ook geheel geweerd? Zou wel consequent zijn vanuit GA geredeneerd?
- p. 19, Landbouwvoertuigen mogen gewoon gebruik blijven maken van de Ziendeweg. DTV besteedt geen enkele aandacht aan de gepercipieerde verkeersonveiligheid als gevolg van deze voertuigen, zie eerdere algemene opmerking.
- p.21, tabel bovenaan, onlogisch is dat de reistijd buiten de spits langer is dan tijdens de spits? Hoe kan dat?
- DTV kan de totale aantallen verkeersbewegingen niet goed aangesloten krijgen – dat komt volgens Eymbert doordat er niet juist gemeten wordt – bepaalde cruciale wegen zijn geheel buiten de metingen gehouden.
p.27, 4.2, Meldingen en klachten
Een van de observaties die DTV doet verdient wel extra aandacht, namelijk die onderaan op pagina 27, waarin wordt gemeld dat “Fiets en voetgangers op de Ziendeweg zijn geïrriteerd door gemotoriseerd verkeer dat nog (legaal) gebruik maakt van de Ziendeweg. Weggebruikers ervaren dat langzaam verkeer niet meer aan de kant gaat voor gemotoriseerd verkeer.”
Daarmee moet echter geconcludeerd worden dat de subjectieve of gepercipieerde verkeersonveiligheid juist is toegenomen in plaats van afgenomen; fietsers wanen zich veilig maar zijn dat niet. Die situatie kan juist tot meer in plaats van minder ongelukken leiden. Zie in dat verband ook de tweede alinea op pagina 33. Daarmee is volgens Eymbert aangetoond dat de afsluiting van de Ziendeweg liefst onmiddellijk moet worden beëindigd en zeker niet mag worden voortgezet.
Op p. 28 wordt alleen genoemd dat er bezwaarschriften zijn ingediend tegen de wegafsluiting. Deze mensen worden echter op geen enkele wijze betrokken bij het nadere onderzoek naar de wegafsluiting. Hen wordt niet gevraagd naar de (al dan niet subjectieve) ervaringen met de afsluiting van de Ziendeweg, zoals de overlast van het extra omrijden ook tijdens de spits. Daarmee miskent DTV bewust de belangen van deze mensen.
